UWV omarmt Wet open overheid: ‘We laten graag zien wat we doen’
De Wet open overheid verplicht overheidsorganisaties sinds 1 mei 2022 om informatie actief openbaar te maken. Overheden staan nog niet te springen om openheid van zaken te geven, concludeert een recent rapport van het Instituut Maatschappelijke Innovatie en de Open State Foundation. Het rapport noemt UWV als positieve uitzondering. ‘Wij zijn van mensen, voor mensen’, zegt UWV-bestuursvoorzitter Maarten Camps. ‘We laten graag zien wat we doen.’
Waarom is transparantie belangrijk voor UWV?
‘De Woo sluit aan bij onze ambitie en wens om open en transparant te zijn over het werk dat wij doen. We zijn een publieke dienstverlener en burgers mogen zien wat we doen en waarom we doen wat we doen. Wij vinden het belangrijk dat iedereen kennis kan nemen van de afwegingen die we daarbij maken, van de dilemma’s die we tegenkomen. Dat hoort bij onze taak als publieke dienstverlener.’
Hoe geeft UWV invulling aan de verplichtingen van de Wet open overheid?
‘Het actief openbaar maken van documenten gaat niet van de ene op de andere dag. De wet geeft ons daar ook de tijd voor. In de zomer zijn we begonnen met online zetten van de verslagen van de Raad van Bestuur. Vanaf 1 april komen daar de beslisnotities, de zogeheten voorleggers en achterliggende stukken bij, zodat mensen ook kunnen zien waar we onze besluiten op baseren. Verder hebben we een contactpersoon Woo waar mensen terecht kunnen met vragen over UWV-documenten, om informatie op te vragen of om een Woo-verzoek in te dienen. Het telefoonnummer en e-mailadres staan vermeld op onze website.’
Wat betekent de Woo voor de organisatie?
‘Het betekent voor medewerkers dat zij vooral begrijpelijk, feitelijk en met de nodige context de stukken opschrijven die naar de Raad van bestuur gaan. En dat ze daarbij de moeilijke onderwerpen niet uit de weg gaan. We hebben in ons werk nu eenmaal te maken met dilemma’s, en die kun je maar het beste zo helder mogelijk onder woorden brengen.’
Bent u bang voor zelfcensuur?
‘In de Raad van Bestuur merk ik daar niets van. Ik zie eerder de wens om zaken goed op te schrijven en uit te leggen, juist omdat het openbaar is. Bij lastige beslissingen willen we laten zien hoe die tot stand gekomen zijn.’
Kunt u een voorbeeld geven?
‘We hadden laatst een discussie over het delen van gegevens. Aan de ene kant wil je niet dat je dienstverlening aan cliënten in de knel komt doordat je gegevens niet kunt delen. Aan de andere kant wil je zo zorgvuldig mogelijk handelen en voorkomen dat je er te gemakkelijk mee omgaat en binnen de kaders van de wetgeving over gegevensbescherming (AVG) blijft. De argumenten dienen helder te zijn en onze besluitvorming navolgbaar.’
Komt het voor dat u informatie toch niet openbaar maakt?
‘Openbaarheid is het uitgangspunt. Maar er zijn echter altijd zaken die wij niet kunnen delen om ons werk goed te kunnen doen. De Woo geeft daar ook ruimte voor. Dan kun je denken aan mogelijke gevolgen voor de relatie met derden of risico’s voor onze bedrijfsvoering. Als je bijvoorbeeld besluiten neemt over de handhavingsstrategie, dan wil je dat niet aan de grote klok hangen. Soms is er ook informatie die eerst naar de Tweede Kamer moet.’
Het Instituut Maatschappelijke Innovatie en de Open State Foundation stellen dat risicomijding vaak voorop staat. Hoe zie u dat?
‘Je maakt altijd een afweging. Ik vind dat je daarbij niet te kleinzielig moet zijn. Het uitgangspunt is: openbaar, tenzij. De Wet open overheid verplicht om 11 informatiecategorieën actief openbaar te maken. Wij gaan een stap verder. Uit eigen beweging maken wij nu niet alleen de vergaderverslagen van de Raad van Bestuur openbaar, maar ook de voorleggers en bijlages. En dit is niet onopgemerkt gebleven. De Open State Foundation heeft ons recent zelfs genoemd als positief voorbeeld als het gaat om actief openbaarmaking.’
Hoe vaak worden de documenten die UWV online zet bekeken?
‘Het aantal bezoekers is nog beperkt tot enkele tientallen per maand. Maar de betekenis is veel breder. Transparantie kan helpen in het verder bouwen van vertrouwen in de overheid. Daar willen we als UWV aan bijdragen. De informatie is beschikbaar voor burgers, journalisten en wetenschappers en naarmate zij meer documenten online kunnen vinden, zal dit het inzicht in een organisatie als UWV vergroten.’
Wat heeft de burger eraan?
‘Ik hoop dat de transparantie helpt om het vertrouwen in de overheid te herstellen. Onbekend maakt onbemind. Door te laten zien wat we doen, hoe besluiten tot stand komen en met welke dilemma’s we te maken hebben, hoop ik dat mensen meer begrip krijgen voor wat we doen en hoe we het doen.’